Elektrik devrelerinde aşırı yüklenme ya da kısa devre gibi durumlar meydana geldiğinde akım ani bir şekilde artar ve bu da kablolarda aşırı ısınma veya yangın riski yaratabilir.Otomatik sigorta bu durumu algılayarak devreyi açar ve elektrik akışını keser. Bu sayede olası tehlikeler önlenmiş olur.

Elektrik enerjisi kullanan hemen hemen herkes doğrudan veya dolaylı olarak bu teknolojiden yararlanır. Evlerimizdeki prizlerden iş yerlerindeki makinelere, fabrikalardaki büyük motorlara kadar birçok elektrikli cihaz otomatik bir sigorta ile korunur. Ev sahipleri, işletme sahipleri, inşaat firmaları, elektrikçiler gibi elektrik tesisatıyla uğraşan herkes bu ürünleri kullanmaktadır. Elektrik çarpması, yangın gibi riskler minimize edilir ve elektrikli cihazların ömrü uzar. Dolayısıyla elektrik enerjisi kullanan her birey veya kurum bu sigortaların sağladığı güvenlikten faydalanır.

Otomatik Sigorta Nedir?

Otomatik sigorta, elektrikli cihazları aşırı akım veya kısa devre gibi tehlikeli hallerden korumak için kullanılan bir güvenlik mekanizmasıdır. Elektrik devrelerinde yer alır ve devreden geçen akım belirli bir sınırı aştığında devreyi otomatik olarak keserek hem cihazları hem de insanları olası tehlikelerden korur. Ayrıca kullanım sonrası tekrar etkinleştirilebilir oldukları için eski tip sigortaların aksine daha ekonomik ve kullanıcı dostudur. Kullanıcılar bir sorun yaşandıktan sonra sigortayı yalnızca açma/kapama düğmesi ile yeniden kullanıma sokabilirler. Modern yapılarda evlerden sanayi tesislerine kadar birçok yerde güvenli elektrik kullanımı için vazgeçilmezdir.

Otomatik Sigorta Çeşitleri

Otomatik sigortalar farklı kullanım alanlarına ve devre koruma ihtiyaçlarına göre çeşitlendirilmiştir.

• Minyatür devre kesici (MCB - Miniature circuit breaker): MCB'ler evler ve küçük ticari yapılar için kullanılır. Aşırı yük ve kısa devre durumlarında devreyi otomatik olarak keserler. Küçük boyutları ve düşük akım kapasiteleriyle günlük elektrik sistemlerinde yaygındır.
• Kaçak akım koruma şalteri (RCD ya da RCCB - Residual current device): RCD’ler toprak kaçak akımlarına karşı koruma sağlar. Elektrik kaçakları olduğunda veya bir cihazdaki elektrik akımı insan vücuduna geçtiğinde devreyi keserek elektrik çarpmasını önler.
• Kombine koruma sigortası (RCBO - Residual current circuit breaker with overload protection): RCBO’lar hem kaçak akım koruması hem de aşırı akım koruması sağlar. Evlerde ve endüstriyel ortamlarda elektrik sistemlerinin daha fazla güvenlik sağlaması için kullanılır.
• Hava devre kesici (ACB - Air circuit breaker): ACB'ler yüksek gerilim ve akım kapasitelerine sahip endüstriyel tesislerde kullanılır. Hava devre kesiciler açık havada çalışarak devreyi keser ve büyük elektrik yüklerini güvenle kontrol edebilirler.
• Vakum devre kesici (VCB - Vacuum circuit breaker): Vakum devre kesiciler elektrik devresini vakum içinde keser. Yüksek voltajlı sistemlerde kullanılır ve aşırı yük durumlarında güvenilir performans sağlarlar.
• Yağlı devre kesici (oil circuit breaker): Bu tür devre kesiciler devrenin yağ dolu bir muhafaza içinde açılmasını sağlar. Yağ, devreyi soğutarak ve kıvılcım oluşumunu engelleyerek kesme işlemini güvenli hale getirir. Daha eski sistemlerde ve büyük endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

Otomatik Sigorta Modelleri

Otomatik sigorta modelleri farklı elektrik sistemlerinin ihtiyaçlarına göre çeşitlendirilmiştir ve güvenliği sağlamak için çeşitli tasarımlar sunar. En bilinen modeller arasında minyatür devre kesiciler (MCB) ve kaçak akım koruma şalterleri (RCD/RCCB) bulunur. MCB'ler evlerde aşırı yük ve kısa devre durumlarında kullanılırken RCD'ler elektrik kaçaklarına karşı koruma sağlar ve elektrik çarpmasını önlemek için hassastırlar.

Daha gelişmiş bir model olan RCBO hem aşırı akım hem de kaçak akım korumasını bir arada sunar ve ticari binalarda tercih edilir. Hava devre kesiciler (ACB) ve vakum devre kesiciler (VCB) ise yüksek voltajlı endüstriyel uygulamalarda büyük enerji yüklerini yönetmek için kullanılır. Bu modeller elektrik güvenliğini artırmak ve enerji sistemlerinin sorunsuz çalışmasını sağlamak için kritik bir role sahiptir.

Otomatik Sigorta Kullanım Alanları Nelerdir?

Otomatik sigorta elektrik tesisatlarında güvenliği sağlamak amacıyla kullanılan, aşırı akım veya kısa devre durumlarında devreyi otomatik olarak kesen bir güvenlik elemanıdır. Elektrik sistemlerinin güvenliğini sağlamak için pek çok alanda tercih edilmektedir.

• Ev ve konut sistemleri: Evlerde elektrik sistemlerinin güvenliğini sağlamak için sıklıkla kullanılır. Aşırı yük, kısa devre ve kaçak akım durumlarında devreyi keserek yangın ve elektrik çarpması risklerini önler. Prizler, aydınlatma sistemleri ve cihazların korunması için hayatidir. Kaçak akım koruma şalterleri (RCD), banyo ve mutfak gibi suya yakın alanlarda elektrik çarpması tehlikesini önlemek için kullanılır.
• Ticari binalar: Ofisler, alışveriş merkezleri ve oteller gibi ticari yapılar elektrik dağıtımının güvenliği için ihtiyaç duyar. Bu binalarda yoğun enerji tüketimi olduğundan sistemlerin aşırı yüklenme ve kısa devre riskine karşı korunması çok önemlidir. Minyatür devre kesiciler (MCB) ve kaçak akım koruma şalterleri (RCD) sıkça kullanılırken kombine koruma sigortaları (RCBO) da tercih edilir.
• Endüstriyel tesisler: Fabrikalar, üretim tesisleri ve büyük sanayi komplekslerinde elektrik sistemi yüksek akımlar ve voltajlar üzerinden çalışır. Burada kullanılan otomatik sigortalar aşırı yüklenme ve kısa devre riskini kontrol altında tutmak için daha güçlü tasarlanmıştır. Hava devre kesiciler (ACB) ve vakum devre kesiciler (VCB), yüksek akımları yönetmek için kullanılır. Ayrıca bu tesislerde makinelerin ve üretim hatlarının güvenliği için özelleştirilmiş sigorta sistemleri devreye alınır.
• Tarım ve hayvancılık: Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde kullanılan elektrikli sulama sistemleri, makineler ve depolama alanları bu sigortalarla korunur. Kullanılan makinelerin aşırı yük ya da kısa devre riskine karşı korunması gereklidir. Dış mekanda kullanılan sistemler, çevresel etkilere daha fazla maruz kaldığından bu sigortalarla koruma sağlanır.
• Altyapı ve enerji dağıtım şebekeleri: Elektrik dağıtım şebekelerinde enerjinin güvenli bir şekilde taşınması için kritiktir. Yüksek gerilim hatlarında meydana gelebilecek aşırı yük ve kısa devre durumlarında devre kesiciler devreye girerek sistemin zarar görmesini engeller. Bu amaçla hava devre kesiciler ve yağlı devre kesiciler kullanılır.
• Veri merkezleri ve sunucu odaları: Bilgi teknolojileri altyapısının önemli olduğu veri merkezleri ve sunucu odalarında elektrik kesintileri veya arızaları büyük veri kayıplarına yol açabilir. Bu yüzden hassas sistemler otomatik sigortalarla korunur. Aşırı akım ve kısa devre durumları anında kesilerek sistemin çökmesi engellenir. Bu ortamlarda kombine koruma sağlayan sigortalar kullanılır.
• Ulaşım ve demiryolu sistemleri: Ulaşım sistemlerinde, demiryolu ve metro gibi büyük altyapılarda, elektrikli sinyalizasyon ve güç dağıtım sistemlerinin güvenliğini sağlar. Trenlerin ve sinyalizasyon sistemlerinin güvenli çalışmasını sağlayan bu sigortalar elektriksel arızalar ya da aşırı yük durumlarında sistemi korur. Yüksek güçlü hava devre kesiciler ve vakum devre kesiciler sıklıkla bu sistemlerde kullanılır.
• Hastaneler ve sağlık tesisleri: Hastanelerde elektrik kesintisi kabul edilemez. Çünkü kritik tıbbi cihazlar ve yaşam destek üniteleri elektrikle çalışır. Hastanelerdeki elektrik devrelerinin güvenliğini sağlayarak aşırı yüklenme veya kısa devre durumunda elektrik akışını keser. Bu sayede hem hasta güvenliği korunur hem de hastane operasyonları aksamadan devam eder.
• Gemi ve denizcilik uygulamaları: Gemi ve denizcilik sektöründe deniz araçlarının güvenliğini sağlamak için kullanılır. Geminin elektrik sistemleri aşırı akım ya da kısa devre durumunda zarar görebilir ve ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden gemi sistemleri otomatik sigortalarla korunarak elektrik akımındaki dengesizlikler engellenir.
• Yenilenebilir enerji sistemleri (güneş ve rüzgar enerjisi): Güneş enerjisi panelleri ve rüzgar türbinleri gibi yenilenebilir enerji sistemlerinde enerji üretimi sırasında oluşabilecek arızalar ve kısa devreler kontrol altına alınır. Bu sistemler hava koşullarına maruz kaldığından dış mekanlardaki elektrik koruma önlemleri büyük önem taşır. Aşırı yük ve kısa devre koruması sağlamak için vakum devre kesiciler kullanılır.

Otomatik Sigorta Çalışma Prensibi

Otomatik sigortalar elektrik devrelerini aşırı akım, kısa devre veya kaçak akım gibi tehlikeli durumlara karşı korumak için tasarlanmış cihazlardır. Çalışma prensipleri, devreden geçen akımın belirlenen güvenli sınırları aşması durumunda devreyi otomatik olarak kesmeye dayanır. Bu kesme işlemi termal ve manyetik koruma şeklinde iki mekanizma ile gerçekleştirilir.

Termal koruma, aşırı yüklenme durumunda sigorta içindeki bimetal şeridin ısınarak bükülmesi ile devreyi keserken manyetik koruma, kısa devre anında oluşan yüksek akımı algılayarak elektromıknatısın devreyi hızlı bir şekilde açmasını sağlar. Bu iki koruma mekanizması bir araya gelerek hem ani kısa devrelere hem de uzun süreli aşırı yüklenmelere karşı güvenlik sağlar. Sigorta devreyi kestikten sonra arızanın giderilmesiyle birlikte manuel olarak yeniden açılabilir ve kullanıma hazır hale gelir. Bu özelliği sayesinde hem güvenlik sağlar hem de ekonomik bir çözüm sunar.

Otomatik Sigorta Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler?

Otomatik sigortalar elektrik sistemlerinin güvenliği için önemli olsa da doğru ve güvenli bir şekilde kullanılmaları gereklidir.

• Her sigortanın belirli bir akım kapasitesi vardır. Sigortanın kapasitesi, korunacak devreye uygun olmalıdır. Gereğinden düşük kapasitedeki bir sigorta, gereksiz yere devreyi keserek elektrik kesintilerine neden olabilirken yüksek kapasiteli bir sigorta ise aşırı akımın devrede hasar yaratmasına engel olamaz. Bu yüzden sigorta seçiminde devrenin ihtiyacı olan akım değerleri dikkate alınmalı ve doğru amperde sigorta kullanılmalıdır.
• Farklı ortamlara ve uygulamalara göre çeşitli tipleri bulunmaktadır. Örneğin, evlerde minyatür devre kesiciler (MCB) kullanılırken endüstriyel tesislerde hava devre kesiciler (ACB) veya vakum devre kesiciler (VCB) tercih edilir. Uygulama alanına uygun olmayan sigorta kullanımı, koruma sağlamada yetersiz kalabilir ya da sistem arızalarına yol açabilir.
• Elektrik sisteminde suyla temasın olabileceği yerlerde kaçak akım koruma şalterleri (RCD veya RCCB) kullanılmalıdır. Bu şalterler elektrik çarpmasına karşı koruma sağlar. Banyo, mutfak ve açık alanlardaki elektrik tesisatlarında bu tür sigortaların kullanılması önerilir.
• Zamanla aşınma, toz ya da nem nedeniyle performans kaybı yaşayabilir. Sigortaların düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerekiyorsa değiştirilmesi, elektrik sistemlerinin güvenliğini sağlamak için önemlidir. Özellikle endüstriyel tesislerde sigortaların periyodik bakım takvimine göre denetlenmesi gereklidir.
• Doğru bir şekilde monte edilmesi gerekir. Montaj sırasında elektrik bağlantılarının güvenli ve doğru yapılması sigortanın performansını doğrudan etkiler. Yanlış bağlantılar sigortanın işlevini yerine getirememesine ve hatta arızalara neden olabilir. Bu nedenle montajın yetkili ve deneyimli bir elektrikçi tarafından yapılması gereklidir.
• Sigorta, aşırı akım ya da kısa devre durumunda devreyi keserek güvenliği sağlamak için tasarlanmıştır. Sigorta attığında devrede bir sorun olduğunu gösterir. Sigorta, sorun çözülmeden elle tekrar kapatılmamalıdır. Devredeki arızayı bulup gidermek sigortanın güvenli bir şekilde çalışması için kritiktir. Sorunu çözmeden sigortayı tekrar açmak daha büyük hasarlara ve yangın tehlikesine neden olabilir.
• Sigorta koruduğu devredeki kabloların kalitesi ve kapasitesi de önemlidir. Kabloların taşıyabileceği maksimum akım değeri dikkate alınmalıdır. Sigorta kapasitesine uygun olmayan kablolar devrede aşırı ısınmaya neden olabilir ve yangın riski oluşturabilir. Elektrik sistemlerinde kullanılan kabloların, sigortanın koruma kapasitesiyle uyumlu olması gerekir.
• Elektrik panoları içinde yer alır ve nem ya da suya karşı korunmalıdır. Nemli ortamlar, sigortaların metal parçalarında oksidasyona ve performans düşüklüğüne neden olabilir. Sigortaların yerleştirildiği elektrik panoları suya dayanıklı olmalı ve dış mekanlarda kullanılan sigortalar için ek koruyucu muhafazalar kullanılmalıdır.
• Sigortalar elektrik güvenliği sağlar. Ancak gereksiz yere büyük kapasiteli sigorta kullanımı, enerji tasarrufu sağlamaz. Devrelerde gereksiz yere büyük kapasiteli sigortalar kullanmak, sistemin verimliliğini düşürebilir. Enerji tasarrufu için her zaman uygun sigorta ve elektrik ekipmanı seçilmelidir.
• Elektrik kesintileri, yangın veya kısa devre gibi acil durumlar için otomatik sigortaların nasıl devre dışı bırakılacağı konusunda bir acil müdahale planı oluşturulmalıdır. Evlerde ve iş yerlerinde sigorta kutusunun yeri ve nasıl kapatılacağı hakkında kullanıcıların bilgilendirilmesi gereklidir. Bu, olası tehlikeler anında hızlı müdahaleyi sağlar ve zararların büyümesini engeller.
• Profesyonel montaj ve bakım gerektirir. Yanlış bağlantılar ya da hatalı sigorta seçimi, hem sistemin güvenliğini tehlikeye atabilir hem de enerji verimliliğini düşürebilir. Dolayısıyla sigorta sistemi kurulumu, değişimi veya bakımı sırasında mutlaka uzman bir elektrikçiden destek alınmalıdır. Profesyonel müdahale uzun vadede güvenliği ve sistemin düzgün çalışmasını sağlar.
• Bir elektrik panelinde birden fazla sigorta bulunuyorsa her sigortanın hangi devreyi koruduğunun açıkça etiketlenmesi gerekir. Bu sayede bir sorun meydana geldiğinde hangi sigortanın kontrol edilmesi gerektiği kolayca tespit edilebilir. Etiketleme, elektrik bakımını ve acil durum müdahalesini kolaylaştırır.
• Ev ortamında tek bir devreye çok fazla cihaz bağlamak aşırı yüklenmeye neden olabilir ve sigortanın sık sık atmasına yol açabilir. Sigorta sistemi devreyi kesmeden önce kablolarda ısınma olabilir ve bu durum yangın riskini artırabilir. Her devreye uygun sayıda cihaz bağlamak ve aşırı yükten kaçınmak güvenlik açısından önemlidir.
• Eski otomatik olan sigortalar zamanla performans kaybına uğrayabilir ve artık yeterince güvenli çalışmayabilir. Eski ve yıpranmış sigortalar modern sigortalarla değiştirilmeli ve elektrik sistemleri düzenli olarak güncellenmelidir. Yeni sigorta modelleri daha hızlı ve güvenli koruma sağlayarak elektrik sistemlerinin daha güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

Bu önlemler hem evlerde hem de endüstriyel ortamlarda elektrik güvenliğini sağlamak ve olası tehlikeleri en aza indirmek için gereklidir. Sigortaların doğru kullanımı elektrik sistemlerinin uzun ömürlü ve güvenli olmasını sağlar.

En Çok Satan Otomatik Sigorta Markaları

Sektörde güvenlik, dayanıklılık ve teknolojik yenilikler konusunda öne çıkan birkaç global marka bulunmaktadır. Bu markalar yüksek performansıyla sektörde lider konumdadır. Schneider Electric, güvenilirliği ve kaliteli ürünleriyle dünya çapında tanınan bir markadır. Hem ev hem de endüstriyel uygulamalar için farklı sigorta çözümleri sunar. Siemens, enerji yönetimi ve otomasyon konusundaki deneyimiyle yüksek performanslı ürünleriyle sektörde öncüdür.

Legrand, kullanımı kolay ve yenilikçi tasarımlarıyla özellikle ev sahipleri arasında popülerdir. ABB ise enerji verimliliği ve güvenlikte öncü teknolojilere sahip bir ürün skalası sunar ve büyük endüstriyel tesisler için tercih edilen bir markadır. Ayrıca Eaton da güvenilir sistemleri ile öne çıkan markalardan biridir. Bu markalar farklı ihtiyaçlara yönelik ürün çeşitliliği ve güvenlik standartlarına uygun çözümleriyle dünya çapında en çok satan otomatik sigorta üreticileri arasında yer alır.

Otomatik Sigorta Fiyatları

Otomatik sigorta fiyatları; sigortanın markası, tipi (B, C veya D), akım değeri, kutup sayısı, ek özellikleri, satın alınan miktar ve satış kanalı gibi unsurlara göre değişir. Tanınmış markaların ürünleri genellikle daha yüksek fiyatlıdır. Farklı tiplerdeki sigortaların da fiyatları birbirinden farklıdır. Sigortanın kesebileceği maksimum akım değeri, kutup sayısı ve ek özellikler gibi kriterler de fiyatı etkiler.