Otomatik sigortalar, elektrik devrelerinde aşırı yüklenme ya da kısa devre gibi durumlar meydana geldiğinde akım ani bir şekilde artar ve bu da kablolarda aşırı ısınma veya yangın riski yaratabilir. Tipi otomatik olan bu sigortalar bu durumu algılayarak devreyi açar ve elektrik akışını keser. Bu sayede olası tehlikeler önlenmiş olur.

Elektrik enerjisi kullanan hemen hemen herkes doğrudan veya dolaylı olarak bu teknolojiden yararlanır. Evlerimizdeki prizlerden iş yerlerindeki makinelere, fabrikalardaki büyük motorlara kadar birçok elektrikli cihaz otomatik bir sigorta ile korunur. Ev sahipleri, işletme sahipleri, inşaat firmaları, elektrikçiler gibi elektrik tesisatıyla uğraşan herkes bu ürünleri kullanmaktadır. Elektrik çarpması, yangın gibi riskler minimize edilir ve elektrikli cihazların ömrü uzar. Dolayısıyla elektrik enerjisi kullanan her birey veya kurum bu sigortaların sağladığı güvenlikten faydalanır.

Otomatik Sigorta Çeşitleri Nelerdir?

Otomatik sigorta modelleri farklı kullanım alanlarına ve devre koruma ihtiyaçlarına göre çeşitlendirilmiştir:

• Minyatür devre kesici (MCB): MCB'ler evler ve küçük ticari yapılar için kullanılır. Aşırı yük ve kısa devre durumlarında devreyi otomatik olarak keserler. Küçük boyutları ve düşük akım kapasiteleriyle günlük elektrik sistemlerinde yaygındır. C tipi otomatik sigortalar, özellikle orta dereceli akım yüklerini dengelemek için tercih edilir. D tipi otomatik sigorta ise daha yüksek başlangıç akımlarını destekler ve genellikle 16 ile 125 amper arasında değişen kapasitelere sahiptir.
• Kaçak akım koruma şalteri (RCD/RCCB): RCD’ler toprak kaçak akımlarına karşı koruma sağlar. Elektrik kaçakları olduğunda veya bir cihazdaki elektrik akımı insan vücuduna geçtiğinde devreyi keserek elektrik çarpmasını önler. C tipi otomatik sigortalar, daha hassas uygulamalar için idealdir.
• Kombine koruma sigortası (RCBO): RCBO’lar hem kaçak akım koruması hem de aşırı akım koruması sağlar. Evlerde ve endüstriyel ortamlarda elektrik sistemlerinin daha fazla güvenlik sağlaması için kullanılır. C tipi otomatik sigorta, hem evlerde hem de küçük ölçekli iş yerlerinde güvenlik sağlar. Bu sigortalar 6 amper ile 32 amper arasında değişen kapasitelerde sunulabilir.
• Hava devre kesici (ACB): ACB'ler yüksek gerilim ve akım kapasitelerine sahip endüstriyel tesislerde kullanılır. Hava devre kesiciler açık havada çalışarak devreyi keser ve büyük elektrik yüklerini güvenle kontrol edebilirler. C tipi ACB'ler, enerji dağıtımında yaygın olarak kullanılır ve 100 amper üzeri kapasitelerle tercih edilir.
• Vakum devre kesici (VCB): Vakum devre kesiciler elektrik devresini vakum içinde keser. Yüksek voltajlı sistemlerde kullanılır ve aşırı yük durumlarında güvenilir performans sağlarlar.
• Yağlı devre kesici: Bu tür devre kesiciler devrenin yağ dolu bir muhafaza içinde açılmasını sağlar. Yağ, devreyi soğutarak ve kıvılcım oluşumunu engelleyerek kesme işlemini güvenli hale getirir. Daha eski sistemlerde ve büyük endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

Otomatik Sigorta Nasıl Çalışır?

Otomatik sigortalar elektrik devrelerini aşırı akım, kısa devre veya kaçak akım gibi tehlikeli durumlara karşı korumak için tasarlanmış cihazlardır. Çalışma prensipleri, devreden geçen akımın belirlenen güvenli sınırları aşması durumunda devreyi otomatik olarak kesmeye dayanır. Bu kesme işlemi termal ve manyetik koruma şeklinde iki mekanizma ile gerçekleştirilir.

Termal koruma, aşırı yüklenme durumunda sigorta içindeki bimetal şeridin ısınarak bükülmesi ile devreyi keserken manyetik koruma, kısa devre anında oluşan yüksek akımı algılayarak elektromıknatısın devreyi hızlı bir şekilde açmasını sağlar. Bu iki koruma mekanizması bir araya gelerek hem ani kısa devrelere hem de uzun süreli aşırı yüklenmelere karşı güvenlik sağlar. Sigorta devreyi kestikten sonra arızanın giderilmesiyle birlikte manuel olarak yeniden açılabilir ve kullanıma hazır hale gelir. Bu özelliği sayesinde hem güvenlik sağlar hem de ekonomik bir çözüm sunar.

Otomatik Sigorta Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Otomatik sigortalar elektrik sistemlerinin güvenliği için kritik öneme sahiptir ve doğru şekilde kullanılmalıdır.

• Doğru Kapasite Seçimi: Devreye uygun kapasitedeki sigortalar tercih edilmelidir. C tipi sigortalar, belirli uygulamalarda orta ve yüksek akım yüklerini karşılamak için uygundur. Ayrıca b tipi otomatik sigorta, düşük akımlı sistemlerde daha hassas bir koruma sağlar.
• Kaçak Akım Koruması: Suya maruz kalabilecek alanlarda RCD kullanımı önemlidir.
• Düzenli Bakım: Sigortaların aşınmış ya da işlevsiz hale gelmiş parçaları düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerekirse değiştirilmelidir.
• Montaj ve Bağlantı: Elektrik bağlantılarının doğru ve güvenli şekilde yapılması kritik önemdedir.
• Arıza Giderimi: Sigorta attığında, arıza giderilmeden yeniden devreye alınmamalıdır.

Otomatik Sigorta Fiyatları

Otomatik sigorta fiyatları; sigortanın markası, tipi (B, C veya D), akım değeri, kutup sayısı, ek özellikleri, satın alınan miktar ve satış kanalı gibi unsurlara göre değişir. C tipi otomatik sigortalar, özellikle ticari ve endüstriyel uygulamalarda tercih edildiği için farklı fiyat aralıklarında sunulabilir. D tipi otomatik sigortaların, yüksek akımlı sistemlerde özel fiyatlandırmaları olabilir. Elektrik sigorta fiyatları üzerinde kullanılan malzeme ve dayanıklılık gibi kriterler de belirleyicidir. Sigorta kutusu seçimi de hem fiyat hem de güvenlik açısından önem taşır. Örneğin, 25 amper sigorta veya 40 amper kapasiteli sigortalar yaygın olarak tercih edilen modellerdir.